تعریف پسماند
براﺳﺎس ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻤﮑﺎری اقتصادی و توسعه (OECD) پسماند عبارت است از موادی اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ و در آﯾﻨﺪه ﻧﺰدﯾﮏ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ آن ﻧﯿﺴﺖ و ﭘﺮدازش و ﯾﺎ دﻓﻊ آن ﺿﺮوری اﺳﺖ. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) پسماند را این گونه تعریف می‌کند:
اﺷﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﮑﺸﺎن آن‌ها را ﻧﻤﯽﺧﻮاﻫند، ﯾﺎ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ آن‌ها ﻧﺪارد، یا از آن‌ها استفاده نمی‌کنند و به پردازش و دفع نیاز دارند.
ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ. از ﻟﺤﺎظ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺣﺎوی ﻫﻤﺎن ﻣﻮادی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻔﯿﺪ وﺟﻮد دارد و ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎوت آﻧﻬﺎ در ﺑﯽارزشﺑﻮدن ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ اﺳﺖ. در ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮارد اﯾﻦ ﺑﯽارزﺷﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻮدن و ﯾﺎ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدن اﯾﻦ ﻣﻮاد در ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ اﺳﺖ. ﺟﺪاﺳﺎزی ﻣﻮاد ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﯾﮑﯽ از روشﻫﺎی اﻓﺰاﯾﺶ ارزش ﻣﻮاد و ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻣﻮارد ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﺮای آن‌ها ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﮑﻮﺳﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺰان اﺧﺘﻼط ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ و ارزش آن وﺟﻮد دارد.
ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ از ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی ﺷﻮد: از ﻧﻈﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ (ﺟﺎﻣﺪ، ﻣﺎﯾﻊ، ﮔﺎز)، از ﻧﻈﺮ ﮐﺎرﺑﺮد اﺻﻠﯽ (ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی، ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ و…)، از ﻧﻈﺮ ﻣﻮاد (ﺷﯿﺸﻪ، ﮐﺎﻏﺬ و…)، از ﻧﻈﺮ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ (ﺳﻮﺧﺘﻨﯽ، ﮐﻤﭙﻮﺳﺖ ﺷﺪﻧﯽ، ﺑﺎزﯾﺎﻓﺘﻨﯽ)، از ﻧﻈﺮ ﻣﻨﺸأ (ﺧﺎﻧﮕﯽ، ﺗﺠﺎری، ﮐﺸﺎورزی، ﺻﻨﻌﺘﯽ و…) و ﯾﺎ ﻣﯿﺰان اﯾﻤﻨﯽ (خطرناک، ﺑﯽﺧﻄﺮ).
ﺑﻪ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺧﺎﻧﮕﯽ و ﺗﺠﺎری در ﻣﺠﻤﻮع، ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺷﻬﺮی ( MSW) گفته میشود، ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮐﻢﺗﺮاز ده درﺻﺪ ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد. ﻧﻮد درﺻﺪ ﺑﻘﯿﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﮐﺸﺎورزی، ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻣﻌﺪنﮐﺎوی، ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺗﻮﻟﯿﺪی، ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژی، ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺗﺼﻔﯿﻪ آب و ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺳﺎﺧﺖوﺳﺎز و ﺗﺨﺮﯾﺐ.
ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﻫﻤﻮاره ﻣﺴﺌﻠﻪای ﭘﯿﭽﯿﺪه در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬرﻫﺎ ﺑﻮده‌اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻠﺖ داﻣﻨﻪ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻮاد ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﻦ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ (ﺷﯿﺸﻪ، ﻓﻠﺰ، ﮐﺎﻏﺬ، ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ، ﻣﻮاد آﻟﯽ و …) و اﺧﺘﻼط ﮐﺎﻣﻞ اﯾﻦ ﻣﻮاد، ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺘﻌﺪدی در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آن‌ها ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ در ﻓﺼﻞﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ، در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ و از ﮐﺸﻮری ﺑﻪ ﮐﺸﻮر دﯾﮕﺮ و از ﺷﻬﺮی ﺑﻪ ﺷﻬﺮ دﯾﮕﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺎﻧﻊ از آن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺴﺨﻪی واﺣﺪی ﺑﺮای ﺗﻤﺎم ﺷﻬﺮﻫﺎ ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺷﻮد. ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺗﺠﺎری و ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖﺗﺮ و در ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺧﺎﻧﮕﯽ را ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﻨﺪ، ﻗﻄﻌﺎً ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ دﯾﮕﺮ را ﻧﯿﺰ دارد.
کلید واژه:
مدیریت پسماند در مبدا_تعریف پسماند_پسماند شهری