فن‌آوری پیرولیز (آتشکافت)

آتشکافت فرآیندی است که در آن مواد  آلی به وسیله گرما در غیاب اکسیژن تخریب می‌شوند و بخار آب، گازهای جدید، مواد فرار، قطران و ذغال به وجود می‌آید، از این رو به این فرآیند، تقطیر تخریبی نیز می‌گویند.

واکنش پیرولیز برای زیست توده در دمای ۳۰۰ تا ۳۷۵ درجه سلسیوس آغاز می‌شوند. ذغال، مایعات آلی، گاز و آب با نسبت های متفاوتی از این فرآیند بدست می‌آیند و نسبت و مقدار آنها بستگی به دمای عملیاتی، نرخ گرمادهی، زمان ماند، نوع مواد خام و درصد رطوبت آنها دارد. در دماهای بالا و زمان ماند طولانی، گاز بیشتری پدید می‌آید در حالی که ذغال و مایعات بیشتر، در دمای پایین تر و زمان ماند کوتاه تولید می‌گردند.

مواد جامد پدید آمده در این فرآیند، ذغال (از نوع کربن فعال) و خاکسترمی باشد. مایعات بدست آمده، ترکیبات آلی با وزن مولی سبکتر از ترکیبات ماده خام را در خود دارند. از جمله این ترکیبات می‌توان اسیدها، الکلها، آلدئیدها، ستن‌ها، استرها، ترکیبات فنلی را نام برد. در گاز بوجود آمده نیز ترکیبات زیر بیشتر به چشم می‌خورند: منوکسید کربن، هیدروژن، دی‌اکسید کربن، متان، اتان، اتیلن، بخار آب و دیگر هیدروکربنها به مقدار ناچیز.

ذغالی که از فرآیند آتشکافت بدست می‌آید، به نسبت ذغال معمولی، ۳۰ مرتبه فعالتر است، بنابراین یکی از مزیت­های این فرآیند تولید ذغال (کربن) فعال است که کاربرد فراوانی در پالایش و زدایش ناخالصی از انواع مواد دارد (بویژه در تصفیه آب از ترکیبات شیمیایی).  در دمای پایین تر (۵۰۰-۳۰۰ درجه سلسیوس) و زمان ماند کوتاه (حدود ثانیه) بازده تولید ذغال افزایش می‌یابد. به این فرآیند، ذغال سازی با کربنیزاسیون هم گفته می شود.

رآکتورهای گوناگونی برای فرآیند پیرولیزساخته شده‌اند که انواع زیر را می‌توان نام برد:

_ راکتورهای بستر ثابت (fixed bed reactors)

_ راکتورهای بستر متحرک (moving bed reactors)

_ راکتورهای بستر معلق (suspended bed)

_ راکتورهای بستر سیال (fluidized bed)

_ راکتور ایستا با بستر ساکن  (stationary vertical shift)

_ کوره دوار شیبدار (Inclined Rotating Klin)

_ کوره افقی( Horizontal Klin)

انواع پیرولیز: